Share

Harbour Porpoise

Harbour Porpoise ©Niki Clear

Llamhidydd

Enw gwyddonol: Phocoena phocoena
Er ei fod braidd yn swil, mae’r mamal morol rhyfeddol yma i’w weld yn agos at y lan mewn dyfroedd bas. Os byddwch chi’n llwyddo i fynd yn agos ato, cofiwch wrando am y sŵn ‘pwffian’ uchel mae’n ei wneud wrth ddod i fyny i’r wyneb am anadl!

Species information

Ystadegau

Hyd: 1.4-2 m
Pwysau: 55-65 kg
Yn byw ar gyfartaledd am: hyd at 20 mlynedd

Statws cadwraethol

Mae’n cael ei warchod yn y DU o dan Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad, 1981 ac mae wedi’i restru o dan CITES, Atodiad II ac wedi’i ddosbarthu fel Rhywogaeth Flaenoriaeth o dan Fframwaith Bioamrywiaeth Ôl-2010 y DU. Hefyd mae’n cael ei warchod o dan Reoliadau Cadwraeth
(Cynefinoedd Naturiol ac ati) (Gogledd Iwerddon) 1996.

Pryd i'w gweld

Ionawr - Rhagfyr

Ynghylch

Mae’n hawdd gweld y llamhidydd yn agos at y lan mewn dŵr bas, naill ai ar ben ei hun neu mewn grwpiau bach. Mae’n famal swil a bydd yn osgoi cychod a jet-sgïs. Os byddwch yn llwyddo i fynd yn ddigon agos at lamhidydd, efallai y clywch chi ei sŵn “pwffian” uchel wrth iddo ddod i’r wyneb am aer. Dyma sy’n rhoi ei lysenw “mochyn pwffian” iddo! Mae’r llamhidydd yn rhoi genedigaeth i lo bach bob 1 i 2 flynedd.

Sut i'w hadnabod

Cadwch lygad am asgell fechan drionglog ar y cefn yn dod i’r wyneb. Mae’r llamhidydd yn fach a byrdew gyda chefn llwyd tywyll a’r bol oddi tanodd yn oleuach. Mae ei wyneb yn grwn ac nid oes ganddo big.

Dosbarthiad

I’w weld ledled y DU.

Test

Roeddech chi yn gwybod?

Mae llamhidyddion yn beiriannau bwyta! Mamaliaid gwaed cynnes yw llamhidyddion a gan eu bod yn fach mae’n rhaid iddyn nhw fwydo’n gyson er mwyn cynnal tymheredd eu corff yn y môr oer. Maen nhw’n bwydo ar bysgod yn bennaf, gan gynnwys llysywod y tywod, penwaig a gwyniaid.

Sut y gall bobl helpu

Report your harbour porpoise sightings to your local Wildlife Trust. If you spot Harbour Porpoise whilst at sea, maintain a distance of at least 100m, especially if a calf is present. If the porpoises approach you, maintain a constant speed and allow them to interact on their own terms and leave at will. If you find a stranded harbour porpoise (dead or alive), please report it to the relevant authority (see www.wildlifetrusts.org/living-seas/marine-protected-areas/sightings). The Wildlife Trusts are working with offshore developers to mitigate against the impacts of noise disturbance on harbour porpoise and other marine life. You can support our work by joining your local Wildlife Trust or by checking out our Action Pages.