Share

Limpets

Limpets ©Richard Burkmar

Llygad maharen

Enw gwyddonol: Patella vulgata
Os ydych chi wedi bod yn archwilio pyllau creigiog erioed, mae’n bur debyg eich bod wedi gweld llygad maharen neu ddau! Mae eu cregyn siâp côn yn glynu wrth y creigiau nes bod y llanw’n dod i mewn, ac wedyn maen nhw’n brysur. Mae llygaid meheryn yn symud o gwmpas gan fwyta algâu gan ddefnyddio eu tafod garw.

Species information

Ystadegau

Hyd: 4 cm
Hyd bywyd: 10-20 mlynedd

Statws cadwraethol

Common

Pryd i'w gweld

Ionawr - Rhagfyr

Ynghylch

Llygaid meheryn yw’r cregyn bach tebyg i gôn sydd i’w gweld yn aml wedi glynu’n dynn wrth ochr y creigiau mewn pyllau. Er nad ydyn nhw’n edrych yn drawiadol ar yr olwg gyntaf, unwaith mae’r llanw’n dod i mewn maen nhw’n brysur iawn, yn symud o amgylch y creigiau yn bwyta algâu gan ddefnyddio eu tafod garw. Eu tafod yw’r strwythur biolegol cryfaf yn y byd – mae’n gorfod bod yn gryf er mwyn crafu algâu oddi ar gerrig garw yn gyson!

Sut i'w hadnabod

Mae tair rhywogaeth debyg iawn o lygaid meheryn i’w gweld ar draethau’r DU. Mae gan y llygad maharen cyffredin gragen siâp côn lwydaidd ac mae ychydig yn fwy na’r ddwy rywogaeth arall. Mae gan y llygad maharen troed-ddu, Patella depressa, gragen lai, fwy gwastad, ac mae i’w weld yn bennaf o amgylch de’r wlad. Mae gan lygad maharen Tsieina, Patella ulssiponensis, smotyn oren y tu mewn i’w gragen.

Dosbarthiad

I’w weld ar draethau creigiog o amgylch arfordir y DU.

Test

Roeddech chi yn gwybod?

Mae llygaid meheryn yn symud dros greigiau pan mae’r llanw i mewn, ond bob amser yn dychwelyd i’w hoff lecyn pan fydd y llanw’n mynd allan, gan ddilyn y llwybr o fwcws maen nhw wedi’i adael. Mae ôl traul ymylon y gragen i’w weld yn y llecyn yma, ac yn y diwedd mae ‘craith’ amlwg yn cael ei chreu yn y graig. Mae’r ‘graith gartref’ yma’n helpu’r llygad maharen i lynu’n well wrth y graig, gan ei atal rhag sychu nes i’r llanw ddod i mewn eto.

Sut y gall bobl helpu

When rockpooling, be careful to leave everything as you found it - replace any rocks you turn over, put back any crabs or fish and ensure not to scrape anything off its rocky home. If you want to learn more about our rockpool life, Wildlife Trusts around the UK run rockpool safaris and offer Shoresearch training - teaching you to survey your local rocky shore. The data collected is then used to protect our coasts and seas through better management or through the designation of Marine Protected Areas. The Wildlife Trusts are working with sea users, scientists, politicians and local people towards a vision of 'Living Seas', where marine wildlife thrives. Do your bit for our Living Seas by supporting your local Wildlife Trust or checking out our Action Pages.