Alexander Mustard/2020VISION
Gwarchod ein moroedd
Mae ein hamgylchedd morol mewn trafferth
Diolch byth, nid yw'n rhy hwyr i newid y sefyllfa hon. Mae gan ein moroedd a bywyd y môr allu rhyfeddol i adfer, ac os gweithredwn yn awr, mae Moroedd Byw o fewn ein gafael.
Moroedd Byw yw gweledigaeth yr Ymddiriedolaethau Natur ar gyfer dyfodol ein moroedd. Mae arnom angen eich help ar frys i ddod â Moroedd Byw y DU yn ôl, lle mae bywyd morol yn ffynnu o ddyfnderoedd y cefnfor i'r dyfroedd bas arfordirol.
Mae’r Ymddiriedolaethau Natur yn credu ei bod yn bosibl cyflawni Moroedd Byw o amgylch y DU o fewn 20 mlynedd – cenhedlaeth sengl – ond dim ond os manteisir ar gyfleoedd nawr i wneud newidiadau radical dros y pum mlynedd nesaf.
Protection for our seas
Ers dros ddegawd, mae'r Ymddiriedolaethau Natur wedi ymgyrchu gyda sefydliadau amgylcheddol eraill yn y DU am gyfreithiau newydd i ddarparu gwell amddiffyniad i gynefinoedd morol a bywyd gwyllt. O ganlyniad, cyflwynwyd Deddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir (Deddf Forol) sy’n torri tir newydd ym mis Tachwedd 2009, gan roi’r offer sydd eu hangen ar Lywodraeth y DU i chwyldroi rheolaeth ein hamgylchedd morol. Mae Ymddiriedolaethau Natur Cymru yn galw am weithredu Deddf y Môr yn effeithiol yng Nghymru, a manteisio ar y cyfleoedd a ddarperir gan y Ddeddf i sicrhau manteision gwirioneddol i fioamrywiaeth o amgylch arfordir Cymru.
© Chris Gomersall/2020VISION
Ardaloedd Morol Gwarchodedig
Un o agweddau pwysicaf a mwyaf cyffrous Deddf y Môr yw creu rhwydwaith o Ardaloedd Morol Gwarchodedig (AMG) ledled moroedd y DU. Mae Ardaloedd Morol Gwarchodedig yn amddiffyn y bywyd gwyllt o fewn eu ffiniau ac yn caniatáu i natur adfer a ffynnu. Mewn llawer o achosion, gallant hefyd gael dylanwad y tu hwnt i'w ffiniau, wrth i boblogaethau bywyd gwyllt cynyddol orlifo i'r môr cyfagos.
Gall rhwydweithiau o Ardaloedd Morol Gwarchodedig sydd wedi’u dylunio’n ofalus a’u rheoli’n dda hybu iechyd yr amgylchedd morol yn ei gyfanrwydd, gan ei helpu i wella o effeithiau’r gorffennol a’i alluogi i gynnal y pwysau presennol. Mae Ardaloedd Morol Gwarchodedig wrth galon cadwraeth natur forol ac yn hanfodol ar gyfer rheoli ardal forol y DU yn gynaliadwy. Dyna pam mae’r Ymddiriedolaethau Natur yn ystyried Ardaloedd Morol Gwarchodedig fel sylfaen Moroedd Byw.
Vaughn Matthews
A yw'n ddigon?
O dan Ddeddf y Môr, mae safleoedd newydd wedi’u cyflwyno o’r enw Parthau Cadwraeth Forol (PCM). O fewn y parthau hyn, ni chaniateir echdynnu adnoddau na dyddodi a gwaharddir pob gweithgaredd niweidiol neu aflonyddgar arall. Fodd bynnag, ar hyn o bryd dim ond nifer fach o Barthau Cadwraeth Forol warchodedig iawn sy’n bodoli yng Nghymru.
Credwn fod angen Parthau Cadwraeth Forol arferol a reolir yn dda i helpu Cymru i gyflawni *Statws Amgylcheddol Da (SAD) sy'n ofynnol o dan Fframwaith Dargyfeiriol Strategaeth Forol yr UE (FfDSF).
Beth yw Parthau Cadwraeth Forol?
Mae Parthau Cadwraeth Forol yn ategu’r rhwydwaith Ardaloedd Morol Gwarchodedig yng Nghymru, gan greu cyfres o hafanau bywyd gwyllt morol o amgylch Cymru. Er mwyn penderfynu lle y dylid lleoli Parthau Cadwraeth Forol newydd, mae meini prawf ecolegol, cymdeithasol ac economaidd yn cael eu cymhwyso i ddyfroedd glannau Cymru.
Ym mis Rhagfyr 2014, deddfodd Llywodraeth Cymru Ran 5 o Ddeddf y Môr a dynodi Sgomer yn Barth Cadwraeth Forol cyntaf Cymru. Mae hyn hefyd yn galluogi Llywodraeth Cymru i ddynodi Parthau Cadwraeth Forol bellach yn nyfroedd Cymru.
Rhestr termau
Statws Amgylcheddol Da
Statws Amgylcheddol Da yw statws amgylcheddol dyfroedd morol lle mae’r rhain yn darparu moroedd a moroedd sy’n amrywiol yn ecolegol ac yn ddeinamig sy’n lân, yn iach ac yn gynhyrchiol o fewn eu hamodau cynhenid. Dyma pryd mae’r defnydd o’r amgylchedd morol ar lefel sy’n gynaliadwy, gan ddiogelu’r potensial ar gyfer defnydd a gweithgareddau gan genedlaethau’r presennol a’r dyfodol.
Ardaloedd Morol Gwarchodedig
Ardaloedd Morol Gwarchodedig diogelu’r bywyd gwyllt o fewn eu ffiniau a chaniatáu i natur adfer a ffynnu.
Parthau Cadwraeth Forol
Mae Parthau Cadwraeth Forol yn cynnig lefel uwch o amddiffyniad, lle na chaniateir echdynnu adnoddau na dyddodi a lle mae pob gweithgaredd niweidiol neu aflonyddu yn cael eu gwahardd.
