Share

Rhyddhewch yr Afanc! Gweledigaeth newydd ar gyfer afancod yng Nghymru a Lloegr yn dangos sut

Mae'r Ymddiriedolaethau Natur yn galw ar i gael gwared ar safleoedd caeedig a gweithredu er mwyn i afancod gael byw’n wyllt

Mae'r Ymddiriedolaethau Natur yn galw ar i gael gwared ar safleoedd caeedig a gweithredu er mwyn i afancod gael byw’n wyllt

Heddiw, mae'r Ymddiriedolaethau Natur yn cyhoeddi Gweledigaeth ar gyfer dychwelyd afancod i Gymru a Lloegr gan gyflwyno'r achos dros ddod â'r rhywogaeth allweddol hon yn ôl i afonydd yn y ddwy wlad. Mae afancod yn adnabyddus am eu heffeithiau hynod fuddiol ar wlyptiroedd a gallent chwarae rhan bwysig wrth atal llifogydd, hidlo dŵr a hybu cynefin bywyd gwyllt.

Dair blynedd ers dechrau ymgynghoriad Defra ar afancod a bron i ddwy flynedd ers i ddeddfwriaeth gydnabod afancod yn swyddogol fel rhywogaeth frodorol yn Lloegr, mae Llywodraeth y DU wedi methu dro ar ôl tro â rhoi’r camau angenrheidiol ar waith ar gyfer eu dychwelyd. Mae hyn yn cynnwys cyhoeddi trwyddedau ar gyfer dychwelyd afancod i’r gwyllt yn Lloegr a chyhoeddi cynlluniau strategol i alluogi ailgyflwyno afancod. Yng Nghymru mae diffyg deddfwriaeth o hyd ar ddiogelu afancod a galluogi eu rheolaeth effeithiol. Er gwaethaf arwyddion gwleidyddol blaenorol y byddai gollyngiadau i’r gwyllt yn cael eu caniatáu, nid yw wedi digwydd hyd yn hyn.

Mae gweledigaeth newydd yr Ymddiriedolaethau Natur yn egluro sut y byddai rhyddhau afancod i’r gwyllt – yn hytrach na mewn safleoedd caeedig a ganiateir ar hyn o bryd –yn galluogi afancod i ddod yn rhan o'n hecoleg frodorol, gan ddarparu'r offeryn adfer naturiol mwyaf pwerus i'n gwlyptiroedd dan fygythiad, ynghyd a llu o fanteision i gymdeithas.

Ym marn Rob Stoneman, cyfarwyddwr adfer tirwedd yr Ymddiriedolaethau Natur:

“Mae manteision afancod yn cael eu cydnabod yn eang ac mae llawer o dystiolaeth – ond ledled Cymru a Lloegr, mae’r broses o ailgyflwyno’r rhywogaeth allweddol hon wedi arafu. Mae astudiaethau gwyddonol niferus wedi dangos bod afancod yn gwella ansawdd dŵr, yn sefydlogi llif dŵr yn ystod cyfnodau o sychder a llifogydd, ac yn rhoi hwb enfawr i gynefinoedd ac i fywyd gwyllt arall. O ystyried yr argyfyngau hinsawdd a natur, mae angen afancod yn ôl yn y gwyllt i roi help llaw i ni ddatrys yr heriau hyn.”

“Mae natur angen afancod - ond ar hyn o bryd mae'r mamaliaid hynod yma unai yn byw mewn llociau ble mae'r budd i'r gymuned yn gyfyngedig, neu wedi cael eu rhyddhau yn anghyfreithlon heb gynlluniau rheolaeth i gefnogi rheolwyr tir. Mae’n rhaid i Lywodraethau’r DU dderbyn bod afancod yma i aros a chofleidio’r nodweddion cadarnhaol gwych a ddaw yn eu sgil, fel y gall cymdeithas elwa hefyd.”

Adult beaver at Knapdale

Steve Gardner

Er mwyn cefnogi'r uchelgais i ddod ag afancod yn ôl i'r gwyllt, mae'r Ymddiriedolaethau Natur yn galw ar Lywodraethau'r DU a Chymru i:

  • Gyhoeddi strategaeth uchelgeisiol i ailgyflwyno afancod
  • Ariannu ffermwyr a rheolwyr tir yn y ddwy wlad er mwyn gwneud mwy o le i ddŵr ar eu tir
  • Gefnogi grwpiau rheoli afancod
  • Gadarnhau yr hawl i bob afanc gwyllt aros yng Nghymru a Lloegr
  • Adnabod afancod fel rhywogaeth frodorol yng Nghymru a rhoi amddiffyniad cyfreithiol llawn iddynt
     

Mae’r Ymddiriedolaethau Natur wedi ymrwymo i weithio gyda chymunedau ac awdurdodau i gefnogi rhyddhau afancod i’r gwyllt yn llwyddiannus ledled Cymru a Lloegr. Mae’r ymrwymiad hwn yn cyd-fynd â tharged Llywodraeth y DU i ddiogelu 30% o dir ar gyfer byd natur erbyn 2030. Mae’r Ymddiriedolaethau Natur eisiau gweithio gydag amrywiaeth o bartneriaid a rhanddeiliaid i sicrhau y gall Grwpiau Rheoli Afancod alluogi pobl i fyw mewn cytgord ochr yn ochr ag afancod.

Bydd gwaith modelu a wneir gan Brifysgol Caerwysg a’r Ymddiriedolaethau Natur yn helpu rheolwyr tir i ddeall pa ardaloedd sydd fwyaf addas ar gyfer afancod – bydd y gwaith hwn yn galluogi grwpiau afancod i ddeall ble i ganolbwyntio ymdrechion ailgyflwyno a rheoli.

Meddai Pete Burgess, cyfarwyddwr adfer natur Ymddiriedolaeth Natur Dyfnaint:.

“Ers 2011 cefais y fraint o gefnogi partneriaethau ailgyflwyno afancod a gwelais dros fy hun allu di gymar y rhywogaeth i ddod a bywyd yn ôl i’n hafonydd a’n gwlyptiroedd. Brwydrodd pobl yn Nyfnaint yn galed i gadw’r afancod pan gadarnhawyd eu bod yn bridio ar afon leol am y tro cyntaf yn 2014. Mae Ymddiriedolaeth Natur Dyfnaint bellach ar flaen y gad o ran cefnogi tirfeddianwyr, defnyddwyr afonydd a chymunedau i fyw ochr yn ochr ag afancod.

“Mae’r anifeiliaid hynod hyn wedi gwneud llawer dros dwristiaeth a busnesau lleol. Drwy ein partneriaeth â Phrifysgol Caerwysg rydym wedi dangos y llu o fanteision eraill y mae afancod yn eu darparu – megis lleihau’r llifogydd brig mwyaf niweidiol a darparu cyflenwadau cyson o ddŵr ar adegau o sychder. Mae astudiaethau annibynnol hefyd wedi dangos bod nifer y bobl oedd o blaid ailgyflwyno afancod wedi cynyddu i 90% ers dechrau Arbrawf Afanc Afon Otter.

Meddai yr Athro Richard Brazier, Cyfarwyddwr y Ganolfan Gwydnwch yn yr Amgylchedd, Dŵr a Gwastraff (CREWW) ym Mhrifysgol Caerwysg:

“Mae corff sylweddol o dystiolaeth wyddonol yn cefnogi effeithiau cadarnhaol ailgyflwyno afancod. Nid yw’n syndod, fel rhywogaeth allweddol sydd wedi esblygu dros filiynau o flynyddoedd, fod yr afanc wedi addasu i greu ecosystemau sy’n gallu gwrthsefyll sychder, llifogydd a’r ystod eang o ffyrdd y mae bodau dynol yn diraddio’r amgylchedd. Byddem yn elwa o ddysgu oddi wrth y rhywogaeth hon. Mae adnewyddu ein cydfodolaeth â’r anifail hwn, ac felly alluogi’r afanc i addasu tirweddau a all eto ddarparu llu o wasanaethau ecosystem i gymdeithas, yn beth amlwg a synhwyrol i’w wneud.”

Beaver mother and kits

© Mike Symes Devon Wildlife Trust

Gallwch ddarllen Gweledigaeth ar gyfer dychwelyd afancod i Gymru a Lloegr yma

Gweledigaeth Afancod

Editor’s notes

Legislation: England: Legislation to protect beavers in England passed on 1st October 2022. Historic day for beavers in England. Beavers are also listed as a European Protected Species. Scotland: New beaver strategy for Scotland | Scottish Wildlife Trust (2022).

Three years since Defra’s beaver consultation opened on 25th August 2021: Consultation on approach to beaver reintroduction and management in England.  See summary of responses and next steps. When Environment Secretary, George Eustice delivered a speech at a Wildlife Trust site in 2021, he indicated the Government would allow wild releases – but this has yet to happen. See Environment Secretary speech at Delamere Forest on restoring nature and building back greener.

Evidence: The Wildlife Trusts and partner organisations have built up an impressive body of independent evidence relating to beavers and their impacts. Our collaborations with the University of Exeter have generated 24 peer reviewed scientific papers. As well as research in the UK, there are further studies in continental Europe and decades of research in North America. See River otter beaver trial and  beavers in enclosures.

People’s attitudes: Surveys conducted local to the river Otter in Devon, and nationally, by University of Exeter researchers in 2017 found that 86% of 2,741 people supported beaver reintroduction. In 2019, repeat surveys found that 90% were supportive (386 people surveyed). ROBT 2020 Update.pdf

The Wildlife Trusts and beavers

The Wildlife Trusts have been at the forefront of beaver release successes for decades. We have:

· Led the first beaver enclosure and were lead partners in the only two wild releases (Knapdale and Devon)

· Built strong partnerships including with eNGOs, scientists, UK and devolved governments and their agencies, landowners, rural businesses, and fisheries organisations

· A strong presence on the ground, which gives us excellent knowledge of local conditions and links into communities.

The Wildlife Trusts are ready to play a leading role in ensuring an ambitious strategy for beaver reintroduction can be successfully delivered in partnership with all those who have a stake in the future health of our wetlands. See Beavers.

The Wildlife Trusts

The Wildlife Trusts are making the world wilder and helping to ensure that nature is part of everyone’s lives. We are a grassroots movement of 46 charities with more than 910,000 members and 35,000 volunteers. No matter where you are in Britain, there is a Wildlife Trust inspiring people and saving, protecting and standing up for the natural world. With the support of our members, we care for and restore over 2,000 special places for nature on land and run marine conservation projects and collect vital data on the state of our seas. Every Wildlife Trust works within its local community to inspire people to create a wilder future – from advising thousands of landowners on how to manage their land to benefit wildlife, to connecting hundreds of thousands of school children with nature every year. www.wildlifetrusts.org.

Newyddion cysylltiedig